DOLAR 40,9612 0,59%
EURO 47,7587 0,67%
ALTIN 4.380,290,00
BITCOIN 4773108-0.88832999999999995%
İstanbul
26°

AÇIK

SABAHA KALAN SÜRE

Melih Sarıca

Melih Sarıca

17 Ağustos 2025 Pazar

İklim Değişikliği yazıları: İklim Anlaşmaları ve Uluslararası İşbirliği

İklim Değişikliği yazıları: İklim Anlaşmaları ve Uluslararası İşbirliği
0

BEĞENDİM

ABONE OL

Mevsimlerin Kayması: İklim Anlaşmaları ve Uluslararası İşbirliği

Dünyanın dört bir yanında giderek daha belirgin bir fenomen olan değişen mevsimler, hızlanan iklim krizinin açık bir hatırlatıcısıdır. Düzensiz hava koşulları, uzun süreli kuraklıklar, yoğun fırtınalar ve yükselen deniz seviyeleri artık soyut tahminler değildir; Onlar dünya çapında ekosistemleri, ekonomileri ve toplulukları etkileyen somut gerçeklerdir. Bu karmaşık zorluğun ele alınması, uluslararası işbirliği ve sağlam iklim anlaşmalarına bağlı, uyumlu, çok yönlü bir yaklaşım gerektirir.

Değişen mevsimlerin arkasındaki bilim kesindir. Öncelikle fosil yakıtların yakılmasından artan sera gazı emisyonları, atmosferde ısıyı yakalayarak yerleşik iklim sistemlerini bozuyor. Bu bozulma, tarımsal döngüleri kargaşaya atan değişen yağış modellerinden, deniz seviyesindeki yükselişe katkıda bulunan kutup buz kapaklarının erimesine kadar çeşitli şekillerde kendini gösterir. Etkiler, savunmasız nüfus ve gelişmekte olan ülkeler tarafından orantısız bir şekilde hissedilir, mevcut eşitsizlikleri şiddetlendirir ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerini tehdit eder.

Tarihsel bağlam: iklim anlaşmalarının bir zaman çizelgesi

Uluslararası toplum, iklim krizinin aciliyetini onlarca yıldır tanıdı ve etkilerini hafifletmeyi amaçlayan çeşitli anlaşmaların oluşturulmasına yol açtı. . Birleşmiş Milletler Çerçeve İklim Değişikliği Sözleşmesi (UNFCCC)1992’de benimsenen, ortak bir hedef oluşturarak uluslararası işbirliğinin temelini attı: atmosferdeki sera gazı konsantrasyonlarını iklim sistemine tehlikeli antropojenik paraziti önleyecek bir seviyede stabilize etmek. Yasal olarak bağlayıcı olmasa da, UNFCCC sonraki, daha iddialı anlaşmalar için zemin hazırladı.

. Kyoto protokolü1997 yılında benimsenen, gelişmiş ülkeler için yasal olarak bağlayıcı emisyon azaltma hedefleri oluşturarak ileriye doğru önemli bir adım attı. Prensibine dayanarak "yaygın ama farklılaşmış sorumluluklar," Protokol, gelişmiş ülkelerin sera gazı emisyonları için daha büyük bir tarihsel sorumluluk taşıdığını ve bu nedenle bunları azaltmada öncülük etmesi gerektiğini kabul etti. Kyoto protokolü biraz başarı elde ederken, sınırlamaları büyük gelişmekte olan ekonomiler için bağlanma hedeflerinin olmamasını ve ABD’nin geri çekilmesini ve genel etkisini önemli ölçüde azaltmayı içeriyordu.

. Kopenhag anlaşması2009 yılında müzakere edildi, Kyoto protokolünün ötesinde iklim eylemi için yeni bir çerçeve oluşturmayı amaçladı. Bununla birlikte, somut emisyon azaltma taahhütlerinin eksikliği ve katılımcı ülkeler arasında fikir birliği eksikliği nedeniyle beklentilerin altında kalmıştır. Anlaşma, çok zayıf olduğu ve iklim krizini etkili bir şekilde ele almak için gereken hırstan yoksun olduğu için eleştirildi.

Paris Anlaşması: Bir Landmark Başarı

. Paris Anlaşması2015 yılında kabul edilen, uluslararası iklim diplomasisinde önemli bir başarıyı temsil etmektedir. Önceki anlaşmalardan farklı olarak, Paris Anlaşması, her bir ülkenin kendi başına olduğunu belirlemesine izin veren aşağıdan yukarıya yaklaşımı benimser. "Ulusal olarak belirlenen katkılar" (NDC’ler) Sera gazı emisyon azaltmalarına. Bu NDC’ler yasal olarak bağlayıcı değildir, ancak ülkelerin zaman içinde hırslarını aşamalı olarak artırmaları beklenmektedir. Anlaşma ayrıca, küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin 2 derecesinin çok altında ve ideal olarak 1,5 santigrat dereceye kadar sınırlamak için uzun vadeli bir hedef oluşturuyor.

Paris Anlaşması, iklim finansmanı, teknoloji transferi ve gelişmekte olan ülkeleri NDC’lerine ulaşmada desteklemek için kapasite geliştirme hükümlerini içermektedir. Ayrıca, ülkelerin ilerlemeleri hakkında düzenli olarak rapor etmelerini ve periyodik incelemeler yapmalarını gerektiren şeffaflık ve hesap verebilirlik için bir çerçeve oluşturur. Paris Anlaşması, küresel iklim eyleminde önemli bir adım olarak kabul edilmektedir, ancak başarısı NDC’lerin etkili uygulanmasına ve tüm katılımcı ülkelerin sürekli taahhüdüne bağlıdır.

Uluslararası İşbirliğine Zorluklar

Uluslararası iklim anlaşmalarının oluşturulmasında yapılan ilerlemeye rağmen, önemli zorluklar devam etmektedir. En önemli zorluklardan biri, bazı ülkeler arasında siyasi irade ve hırs eksikliğidir. NDC’lerin uygulanması, yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve diğer iklim azaltma önlemlerine önemli yatırımlar gerektirir; bu, özellikle fosil yakıtlara büyük ölçüde bağımlı olan ülkelerde politik olarak zor olabilir.

Diğer bir zorluk da iklim finansmanı konusudur. Gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan ülkelerde iklim eylemini desteklemek için 2020 yılına kadar yılda 100 milyar dolar harekete geçirme sözü verdiler. Bununla birlikte, bu hedef henüz tam olarak karşılanmamış ve iklim finansmanının yöntemleri hakkında devam eden tartışmalar vardır. Gelişmekte olan ülkelerin NDC’lerini uygulamak için ihtiyaç duydukları finansal kaynaklara erişmelerinin sağlanması, Paris anlaşmasının başarısı için çok önemlidir.

Jeopolitik gerilimler ve rakip ulusal çıkarlar uluslararası iklim değişikliği işbirliğini de engelleyebilir. Yük paylaşımı, ticaret politikaları ve ulusal egemenlik konusundaki anlaşmazlıklar, iklim eylemi konusunda fikir birliğine varmayı zorlaştırabilir. Bu zorlukların üstesinden gelmek için çok tarafsızlık ruhunu korumak ve uluslar arasında güveni teşvik etmek esastır.

Uluslararası kuruluşların rolü

Uluslararası kuruluşlar uluslararası iklim değişikliği işbirliğini kolaylaştırmada önemli bir rol oynamaktadır. . Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) İklim değişikliği de dahil olmak üzere ülkelere çevre konularında bilimsel değerlendirmeler, politika tavsiyesi ve teknik yardım sağlar. . Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) iklim değişikliği ile ilgili bilimi değerlendirmek için önde gelen uluslararası organdır. Raporları, politika yapıcılara iklim değişikliğinin bilimsel temeli, etkileri ve potansiyel yanıt seçenekleri hakkında kapsamlı ve objektif değerlendirmeleri sunmaktadır.

. Dünya Bankası ve diğer çok taraflı kalkınma bankaları, iklim azaltma ve uyarlama projeleri için gelişmekte olan ülkelere finansman ve teknik yardım sağlamaktadır. Bu kurumlar özel sektör yatırımını harekete geçirmede ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmede kritik bir rol oynamaktadır.

İleri Taşınma: Uluslararası İşbirliğini Güçlendirme

Değişen mevsimleri ele almak ve iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak, uluslararası işbirliğine güçlendirilmiş bir bağlılık gerektirir. Anahtar adımlar şunları içerir:

  • Artan hırs: Ülkeler, NDC’lerinin Paris Anlaşması’nın hedefleriyle uyumlu olma tutkusunu önemli ölçüde artırmalıdır.
  • İklim finansmanını ölçeklendirme: Gelişmiş ülkeler, iklim finansmanında yılda 100 milyar dolarlık seferber etme ve gelişmekte olan ülkelerdeki uyarlama çabalarına desteklerini artırma taahhütlerini yerine getirmelidir.
  • Teknoloji Aktarımını Tanıtmak: Temiz teknolojilerin gelişmekte olan ülkelere aktarılmasını kolaylaştırmak, emisyonlarını azaltmalarını ve iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlamaları için çok önemlidir.
  • Şeffaflığı ve hesap verebilirliği güçlendirmek: Paris anlaşmasının şeffaflık ve hesap verebilirlik çerçevesinin geliştirilmesi, güven oluşturulmasına ve ülkelerin taahhütlerini yerine getirmelerini sağlayacaktır.
  • Çok Tılsımcılığı teşvik etmek: Çok tarafsızlık ruhunu korumak ve uluslar arasında diyalog geliştirmek, jeopolitik gerilimlerin üstesinden gelmek ve iklim eylemi konusunda fikir birliğine ulaşmak için esastır.

Nihayetinde, değişen mevsimleri ele almak, ulusal sınırları ve siyasi ideolojileri aşan küresel bir çaba gerektirir. Birlikte çalışarak, uluslararası topluluk herkes için daha sürdürülebilir ve esnek bir gelecek yaratabilir. Hükümetler, STK’lar ve özel sektörle ilgili işbirlikçi çabaları, gezegeni iklim değişikliğinin hızlandırıcı etkilerinden korumadaki uluslararası iklim anlaşmalarının etkinliğini belirleyecektir.