OBu yıl okuduğum en ilgi çekici kitaplardan Biraz öğrenme: Viktorya dönemine ait bir çocuklukromancı Winifred Peck (1882-1962) tarafından. 1950’lerden geriye dönüp baktığımızda, Peck eğitimini 19. yüzyılın son on yıllarında bir dizi farklı okulda anlatıyor – kadınlar için mevcut fırsatların ve kızların nasıl eğitilmesi gerektiğine dair fikirler çok hızlı bir şekilde değişiyor.
Bilimsel ve başarılı bir aileden (babası bir piskoposdu) gelmesine rağmen, Peck’in damalı eğitim deneyimleri gününün cinsiyetli kısıtlamalarını yansıtır. Katıldığı okullardan bazıları, acımasız eşlerin ve annelerin ötesinde kadınlar için hiçbir isteksiz olarak sıkı bir şekilde Victorian’dı. Diğerleri, daha ileri görüşlü, kızlara kardeşlerine eşit bir akademik eğitim vermeye ve onları dünyadaki kariyerlere uymaya başlamışlardı. Bir yüzyıldan fazla olmayan kadınlar için ne kadar değişen şeylerin değiştiğini hatırlatmak şaşırtıcı. Peck, neslinin tanık olduğu devrimin bilincindeydi.
Peck’in bir ifadesi, en eski din eğitimini hatırlamada kullanıyor: ilk manevi inanç algılarını ‘orta dünyanın güvenli bir merkezinde çocuksu bir kristal dünya’ olarak tanımlıyor. ‘Orta Dünya’ elbette, şimdi JRR Tolkien ile silinmez bir şekilde ilişkili bir cümle, ancak Peck romanlarında birkaç kez kullanıyor. Bu geç Viktorya yetiştiriciliğinin bir ürünü olarak, ifade onun gibi biri için ne uyandırdı?
‘Orta Dünya’nın kökenleri Anglo-Sakson kelimesine geri dönün Middergeard. İkinci unsur, Geyik‘Dünya’ anlamına gelmez, ancak kapalı bir alan alanını ifade eder (modern soyundan gelen gibi, bahçe). İskandinav mitolojisinde Midgard ile karşılaştırılabilir olan, Asgard’dan farklı, tanrıların konutu ve devlerin yaşadığı bir dış alem olan Utgard’dan farklı olan insanların evi olan ‘orta muhafaza’.
Muhtemelen Anglo-Sakson kelimesinin başlangıçta benzer bir kozmolojik anlamı vardı, ancak bir Hıristiyan dünya görüşüne dahil edildi ve eski ve orta İngilizce’de yaygın olarak kaydedildi. Mesai, Geyik daha tanıdık olanlarla değiştirildi toprak. Bir ortaçağ İngilizce konuşmasına ‘Orta Dünya’nın ne anlama geldiğini sorarsanız, muhtemelen yaşadığımız yer’ dünya ‘derlerdi. Terimin ortaçağ kullanımlarının çoğu şaşırtıcı derecede sıradan. Büyük gözlemler hakkında 14. yüzyıldan kalma bir romantizm, gerçekte, öğrenilmiş insanların ‘bu orta dünyayı üç bölgeye ayırdıkları: Avrupa, Afrika ve Asya’.
‘Orta Dünya’nın ortasında ne olduğunu düşünüyorlardı? Duygu, dünyamızın diğer görünmez alemler arasında yer almasıdır. Bu cennet ve cehennem anlamına gelebilir, ancak fiziksel alan açısından da anlaşılabilir: ‘Orta Dünya’ gökyüzünün bilinmeyen erişimleri ne de zeminin altındaki gizli uçurum değildir, ancak insanların kendi gözlerimizle algılayabileceği alandır.
Ortaçağ döneminden sonra ifade, çoğunlukla peri inancı bağlamında kullanılacak farklı çağrışımlar aldı. Şimdi ölümlü dünyayı insan olmayan bir perspektiften görüldüğü gibi önerdi: Windsor’un neşeli eşleriperi gibi davranan bir karakter (Falstaff’tan) haykırıyor: ‘Orta Dünya’nın bir adamı kokuyorum!’ Özellikle erken modern cadı denemelerinin kayıtlarının, fahişelerde yaşamak için ‘orta dünyadan uzaklaştıklarından’ bahsettiği İskoçya’da iyi kanıtlanmıştır. İkinci görüşü olan insanlar, haklı insanların hemen yanındaki ‘orta Dünya erkekler’ ile karışan perilerin görebileceği söylendi.
19. yüzyılın başlarında bu kullanım, ölümlü dünyayı Elfland’dan farklı olarak belirtmek için sık sık ‘orta Dünya’ kullanan Sir Walter Scott tarafından popüler hale getirildi. Scott’ın son derece popüler eserleri sayesinde, Winifred Peck gibi Viktorya dönemi çocuklar kendilerini ‘Orta Dünya’nın sakinleri’ olarak düşünmeyi öğrenebilir – görünüşte sıradan bir dünyada sakinler, ancak diğer manevi alemlerin gözenekli sınırları.
Biraz Öğrenme 1952’de yayınlandı. İki yıl sonra Yüzüklerin Efendisi ortaya çıktı ve bundan sonra hiç kimse hobbitlerin önce düşünmeden ‘orta dünya’ diyemezdi. Fakat Orta Dünya bir fantezi yeri değildir; Bu bizim dünyamız, farklı bir perspektiften görülüyor. Tanımlayıcı özelliklerinden biri-cennet, cehennem veya masaldan farklı olarak-sürekli bir değişim yeridir: 12. yüzyıl şairinin yazdığı gibi, ‘Bu orta dünyanın her şey burada dönüyor ve değişiyor’. Winifred Peck’in nesli kadınları bunu çoğundan daha iyi biliyordu.
Eleanor Parker Oxford, Brasenose College’da ortaçağ İngiliz Edebiyatı öğretim görevlisidir.
News
