Kilkenny şehrinin zengin bir ortaçağ tarihine sahip olduğu bilinmektedir, ancak daha büyük şehrin sokakları, İngiltere’nin sömürge yönetimi altındayken meydana gelen adaletsizliklerden korkmaktadır. Şehrin Miras Turizmine dahil olmayan bir yer, şu anda bir alışveriş merkezinin yeri olan eski çalışma evi. 1838 yılında, aynı yılın İngiliz ve Galce Yasası üzerine modellenen İrlanda Yoksul Yardım Yasası İrlanda’da tanıtıldı (Cox, 2018). Bu yeni eylemin yaklaşımı, İngiliz sömürgeciler, İrlandalı Paupers nüfusu (ibid İngiliz yoksul bir hukuk komiseri olan George Nicholls, İngiliz Parlamentosu’nda bu kuruluşların ‘İrlandalı halkın durumunda ve alışkanlıklarındaki iyileştirmeleri etkilemek için önemli motorlar’ olduğunu söyledi (Nally, 2008: 728). Kilkenny şehri, 1842’de şehir merkezinin saçaklarına Kilkenny Union Workhouse’un kurulumunu gördü (Watson, 2015). Kıtlık 1845’te başladığında, çalışma evi hızlı bir şekilde 1.300 umutsuz insanın tam tamamlayıcısına ulaştı ve yaklaşık 4.111’i bu açlığın ayları ve yıllar boyunca ölecekti (Watson, 2015: 49; Geber, 2021). Bu blogun odak noktası, bu adaletsizlik kurumunun tarihini ve sömürge kökenlerini tanıtmak, insanlık dışı koşulları tarihi yerel ve ulusal gazetelerden alıntıların yardımıyla araştırmak ve son olarak sitenin nasıl hatırlandığını tespit etmektir.
Açıldığında, Kilkenny Union Workhouse, sendikanın en yoksulluğunun 1.300’ünü barındırma kapasitesine sahip ülkenin beşinci büyüklüğündeydi (Nation, 1842: 150; Workhouses, ND). 17 Aralık 1842’ye gelindiğinde, açılış yılında nüfus zaten 504’e (age) ulaşmıştı. Şekil 1’deki harita, çalışma evinin on dokuzuncu yüzyıl haritası üzerindeki yerini göstermektedir, Şekil 2, şu anda günümüzde, şu anki tren istasyonuna bitişik MacDonagh Kavşağı Alışveriş Merkezi’ne ev sahipliği yapan günümüzde aynı konumu göstermektedir. Eski harita, yakın çevresinde önemli bir yapı olmayan ortaçağ şehrinin eteklerinde olduğu gibi büyük boyutu ve çalışma evinin yerini tasvir ediyor. Ek olarak, Şekil 1’deki haritanın sol üst köşesini inceleyerek, bir ateş hastanesi de kaydedilir. Şehrin nispeten izole saçaklarında bu geleneksel olarak istenmeyen bu iki kuruluşun odağı tesadüf değildir. Genel nüfus ve bu kurumlar arasındaki ayrım kasıtlıdır ve İrlandalı Paupers ve Sömürge Güçleri tarafından geçersiz keçelere karşı keçe etmeyi güçlendirir.
Şekil 1: Kilkenny City haritası, 1829-1842 yılları arasında ankete katılmak, hem Kilkenny Union Workhouse hem de ateş hastanesi kırmızı oklarla vurgulanmıştır. Kaynak: GeoHive Harita Görüntüleyicisi (ND A) [online]. Şu adresten ulaşılabilir: https://webapps.geohive.ie/mapviewer/index.html (erişim 20 Nisan 2023).
Şekil 2: Kırmızı okla vurgulanan MacDonagh Kavşağı Alışveriş Merkezi ile Kilkenny City’nin günümüzün haritası. Kaynak: GeoHive Harita Görüntüleyicisi (ND B) [online]. Şu adresten ulaşılabilir: https://webapps.geohive.ie/mapviewer/index.html (erişim 20 Nisan 2023).
Kilkenny City’deki çalışma evinin başlangıcı sömürgeciliğin bir sonucu olduğundan, genellikle ölüme yol açan sakinlerinin kötü muamelesi İrlanda’daki bu sömürge güçlerine atfedilebilir. Kurumdaki koşullar insanlık dışı ve ne yazık ki yaşamla uyumsuzdu. Fiziksel olarak, mahkmatmlar için yaşam aşırı kalabalık, tifüs, yetersiz beslenme ve kötü muamele gibi bulaşıcı hastalıkların sakinler için yaygın kaygılar olması nedeniyle son derece zorlayıcıydı (Watson, 2015). Fiziksel refahlarına yönelik bu tehditlere ek olarak, kuruma kabul edilenlere, ailelerin cinsiyet ve yaşa göre ayrıldıklarını ve ayrıldıklarını, yaşamlarının kontrolünü teslim etme ve kendilerini yoksul yasalara ve normlara teslim etmeye zorladıklarını gören insanlıktan gelen davranış yoluyla psikolojik olarak meydan okundu (nally, 2008: 726). Yukarıda belirtilen zulüm, standart dışı koşullar ve endişe verici ölüm insidansının, on dokuzuncu yüzyıldan kalma yerel gazete makalelerinde desteklenen kanıtlar var. 14 Ocak 1843’e kadar uzanan bir makaleye göre, Ulus Gazetesinde (1843: 215), Kilkenny Workhouse’da ‘hükümler ve diğer konular’ ile ilgili bir isyan gerçekleşti. Üç yıl sonra, Haziran 1846’da, Workhouse’un okul müdürü, erkek öğrencilerine bir sopayla saldırdığı için görevden alındı (Nenagh Guardian, 1846). Aynı yılın 3 Aralık’ında, zayıflamış bir devlette çalışma evine kabul edilen açlıktan ölen bir adam, tahtanın oturmasından sonra bir yemek reddedildi, ancak akşam yemeğinin saat 18.00’den önce ne yazık ki vefat etti (Freemans Journal, 1846). Son olarak, Nation (1847: 366), Mart 1847 ayında bir haftalık bir dönemde, iş evinde elli ölüm kaydedildiğine dair üzücü bir rapor yazdı.
Coğrafyacı David Nally’ye (2008) göre, Ağustos 1845’teki patates yanıklığı ve sonraki beş yıl boyunca yeniden ortaya çıkması şüphesiz çalışma evi sakinlerinin koşullarını ve sonuçlarını daha da kötüleştirdi. İrlanda tarihinde bu acı döneminde, İngiliz hükümeti tarafından Büyük Açlık ile ilgili konularda kullanılan laissez-faire yaklaşımı, zaten yetersiz ve tehlikeli işyerlerinin kabul edilenler için muhtemel ölüm cezaları haline gelmesine neden oldu (ibid.). İrlanda’nın acı çekmesinin en ağır noktalarında, kıtlığın sonucuna yaklaşan Kilkenny kurumundaki mahkmatm sayısı, 1.300 kişiye ulaşmak için inşa edilen 4.300’e ulaştı, ölüm oranının 1847 baharında haftada altmış sekiz insanın ortalaması vardı (Watson, 2015: 49; Geber, 2021). Toplamda, büyük kıtlık sırasında yaklaşık 4.111 çalışma evi sakinleri orada öldü (Geber, 2021). Bu acı, 2005 yılında mevcut alışveriş merkezinin inşasından önce sitenin kazı olarak ortaya çıktı, bedenleri altmış üç kitle gömme alanlarında bulunan yaklaşık 1.000 mahkumun kalıntılarının üzücü ve şok edici bir keşfini ortaya çıkardı (Current Arkeoloji, 2013). Bu bedenler, 1847 ve 1851 yılları arasında gömüldü, hem kıtlığın hem de Kilkenny Union Workhouse’un kurbanı olduklarını doğruladı, ironik bir şekilde İrlandalı Paupers’ı kurtarmak için sosyal refahın sömürge biçimi.
Şekil 3: Kilkenny Union Workhouse’da ölen yüzlerce kıtlık kurbanı için MacDonagh Alışveriş Merkezi’nin arazisinde anıtın fotoğrafı. Kilkenny’de çekilen yazar tarafından fotoğraf, 18 Nisan 2023.
Masal gömme sahasında yukarıda belirtilen 970 cesedin 2005 keşfinin ardından inşaat devam etti ve MacDonagh Alışveriş Merkezi 2007’de açıldı (Irish Times, 2007). On yıl sonra 2017’de, Şekil 3’te tasvir edilen bir anıt, alışveriş merkezinin arazisine ve rehberli bir ses turu kuruldu. Kilkenny Kıtlık Deneyimibaşlatıldı. Bahsedilen Anıt, Şekil 4 ve Şekil 5’te tasvir edilen iki plak içermektedir. Eski plak, iki genç kardeşi John ve Patrick Saul’u, ‘Haziran 1842’de Kilkenny Union Workhouse’da ebeveynleri tarafından terk edildikten sonra barınak arayan iki ince akıllı adam’ olarak anıyor. Şekil 5’te sergilenen ikinci plak, ‘hayatlarını onurlandırmak ve benzersiz ve özel kimliklerini kabul etmek’ amacıyla anıtta ortaya çıkarılan ve daha sonra yeniden etkileşime giren 970 kurbanı anmaktadır.
Şekil 4: MacDonagh Junction Alışveriş Merkezi’nin arazisinde Kıtlık Anıtı’ndaki heykel üzerindeki plakanın fotoğrafı. Kilkenny’de çekilen yazar tarafından fotoğraf, 18 Nisan 2023.
Şekil 5: MacDonagh Junction Alışveriş Merkezi arazisinde Kıtlık Anıtı’ndaki taş levhadaki plak fotoğrafı.
Dwyer ve Alderman (2008: 167) anıt kavramını araştırıyor ve bu anma alanlarının önemini, ‘sadece tarihin bir versiyonunu ifade etmek için değil, aynı zamanda meşruiyeti de yayınlamak için önemli sembolik kanallar olduklarını’ tartışıyorlar. Bu nedenle, Kilkenny Union Workhouse’daki kıtlık sırasında, özellikle işaretlenmemiş mezar alanında keşfedilen neredeyse 1000’lerin, hayatını kaybedenler için anıtın kurulmasına katılanlar, bunu yapmak için övgüyle karşılanmalıdır. Bununla birlikte, bu anıtın ağırlığını en aza indiren ve önemsizleştiren bir gelişme olan böyle bir kederli bir siteye bir alışveriş merkezi inşa etmenin uygunluğu hakkında ciddi sorular sorulur. Bu görüş, sosyal medya platformu Twitter’da çevrimiçi olarak paylaşıldı, bir kullanıcı 2014 tweet’inde öfkesini ifade etti: “Klas Kilkenny’de kal. Eddie Rockets ve Gıda Mahkemesi’nin hemen yanında Mass Mezar Kıtlık Anıtı” (İrlanda Tarihi Podcast, 2014).
Belki de daha uygun bir anma töreni biçimi, alışveriş merkezini yeniden yerleştirmek ve bunun yerine, ziyaretçileri kıtlık ve özellikle Kilkenny Union Workhouse’da meydana gelen vahşet hakkında eğitecek bir müze kurarak burada haksız yere ölenleri anmak olurdu. Bu yeni tüketim manzarasına rağmen, şehir ve ulusun bu sitede küçük anıt ve plakların ötesinde meydana gelen dehşetleri hatırlaması çok önemlidir. Kilkenny Union Workhouse gibi adaletsizlik kurumlarının peyzaj yoluyla yetkilendirilmesinde ve sürdürülmedeki sömürgeciliğin rolünü kabul etmek, Başkan Michael D. Higgins’in (2021) ‘etik anma’ olarak tanımladığı ve İrlandalı miras manzaralarımızı çözmek.
Róisín Dwyer, üçüncü yıl single onur coğrafya öğrencisi.
Teşekkür: Bu blog, 2023’te Profesör Karen tarafından öğretilen GY249, ‘Adalet Coğrafyaları’ için revize edilmiş bir ‘Mekansal Adalet’ araştırma projesidir. Profesörlere bu blogun önceki taslakları hakkındaki geri bildirimleri için Profesörlere ve Kearns’a teşekkür ederiz.
Bibliyografya
Cox, C. (2018) Kurumsal alan ve İrlanda’da Sınırlama Coğrafyası, 1750-2000 inç: Bartlett, T., ed. (2018) İrlanda Cambridge Tarihi, Cilt IV: 1880. Cambridge: Cambridge Üniversitesi Yayınları. 673-707.
Dwyer, O. ve Alderman, D. (2008) Anma manzaraları: Analitik sorular ve metaforlar. GeoJournnal73, 165-178.
Freemans Journal (1846) Ülkenin durumu. [online]3 Aralık 1846. https://archive-irishnewsarchive-com.may.idm.oclc.org/olive/apa/ina.edu/default.aspx#panel=home (erişim 22 Mart 2023).
Geber, J. (2021) Unutulmuş Kurbanlar: Kilkenny Workhouse kitle mezarında bulunan çocuklar. Rté– [online]22 Şubat 2021. https://www.rte.ie/history/famine-ireland/2021/0113/1189442-forgotten-ficims-thildren-found-in-kilkenny-workhouse-rave/ (Erişim tarihi 22 Nisan 2023).
GeoHive Harita Görüntüleyicisi (ND A) Mapgenie 6 inç Birinci Baskı [online]. Şu adresten ulaşılabilir: https://webapps.geohive.ie/mapviewer/index.html (erişim 20 Nisan 2023).
GeoHive Harita Görüntüleyicisi (ND B) Mapgenie Standardı [online]. Şu adresten ulaşılabilir: https://webapps.geohive.ie/mapviewer/index.html (erişim 20 Nisan 2023).
İrlanda Tarihi Podcast (2014) [Twitter] 15 Ekim. Şu adresten ulaşılabilir: https://twitter.com/irishhistory/status/522323277357006848? (Erişim tarihi 22 Nisan 2023).
İrlanda Zamanları (2007) Kilkenny iki 300 milyon € alışveriş merkezi alacak. Irish Times, [online]7 Kasım 2007. https://www.irishtimes.com/business/commercial-property/kilkenny-to-get-two-300 (Erişim tarihi: 12 Ekim 2023).
Nally, D. (2008) “O yaklaşan fırtına”: İrlandalı fakir yasa, sömürge biyopolitiği ve büyük kıtlık. Amerikalı Coğrafyacılar Derneği Annals98 (3), 714-741.
Ulus (1842) İrlanda’daki yoksul yasa. [online]17 Aralık 1842, 150. https://archive-irishnewsarchive-com.may.idm.oclc.org/olive/apa/ina.edu/default.aspx#panel=home (erişim 22 Mart 2023).
Ulus (1843) Kilkenny Workhouse. [online]14 Ocak 1943, 215.: https://archive-irishnewsarchive-com.may.idm.oclc.org/olive/apa/ina.edu/default.aspx#panel=home (erişim 22 Mart 2023).
Ulus (1847) Kilkenny. [online]13 Mart 1847, 366. https://archive-irishnewsarchive-com.may.idm.oclc.org/olive/apa/ina.edu/default.aspx#panel=home
Nenagh Guardian (1846) Kilkenny Workhouse. [online]17 Haziran 1846. https://archive-irishnewsarchive-com.may.idm.oclc.org/olive/apa/ina.edu/default.aspx#panel=home (erişim 22 Mart 2023).
Watson, T. (2015) Kayıp kimlikleri geri kazanma. Arkeoloji– [online] 68 (5), 48-51. Şu adresten ulaşılabilir: https://www.jstor.org/stable/43825198 (erişim 22 Mart 2023).
Çalışmalar (ND) Kilkenny [online]. Şu adresten ulaşılabilir: https://www.workhouses.org.uk/kilkenny/ (erişim 22 Mart 2023).
News
