Nathan Conaboy’un günü beklenmedik bir şekilde değişmişti ve şimdi kendisini uzak bir mağarada kertenkele ararken buldu.
O ve bir grup bilim adamı, ağustos ayında bir sabah yaban hayatını araştırmak için yola çıkmıştı. Muson yağmurları seyahat ettikleri yolu yıkadığında ekip, başlangıçta ziyaret etmeyi planlamadıkları yakındaki bir mağaranın çevresini araştırarak bundan en iyi şekilde yararlanmaya ve kuru kalmaya karar verdi.
Conservation International’dan koruma biyoloğu Conaboy, keşif gezisine katılmıştı. Doğu Timor — Avustralya ile Endonezya arasında yer alan ve Dünya üzerinde en az çalışılan ekosistemlerden bazılarına ev sahipliği yapan küçük bir ada ülkesi.
Bu yolculuk uzun yıllardan beri türünün ilk örneğiydi ve tesadüfi bir keşifle sonuçlandı.
Mağaranın girişinde Conaboy, Lee Kong Chian Doğa Tarihi Müzesi’nden bilim adamları ve Timorlu yetkililerle birlikte, bin yıl öncesinden tarih öncesi sanatçıların çizdiği desenlerle süslenmiş alçak bir kemerden geçti. olarak bilinen geniş bir mağara sisteminin tenha bir koluna adım atmıştı. Lene Haraarkeolojik önemi ile ünlüdür. Daha da ileriye gitmeye cesaret ettikçe, taşa oyulmuş insan yüzleri çağlar ötesinden ona baktı.
Conaboy, “Geçit yavaş yavaş bu bombeli odaya doğru genişliyor” dedi. “Eski geçmişte insanların bir zamanlar orada yaşadığını hayal etmek kolaydı.”
Ancak Conaboy, eski insanların hayatlarına bir göz atmak için orada değildi; bunun yerine, yukarıda dönen yarasalara ve mağara zemininde botlarının etrafında sürünen örümceklere odaklandı. Chan Kin OnnMüzeden bir herpetolog başka bir şey daha gördü: kireçtaşı üzerinde süzülen bir geko.
Onn kayaların arasına sıkıştı ve atıldı. Bu neredeyse bir ıskalamaydı. Ancak Onn’un geko’nun bilim için yeni bir tür olabileceğine dair bir önsezisi vardı.
Ekip, o gecenin ilerleyen saatlerinde, kertenkelelerin en aktif olduğu zamanda mağaraya geri dönmeye karar verdi.
El fenerinin rehberliğinde mağarayı geçtiler, gözleri yere kilitlendi. Bir saat içinde, daha önce bilinmeyen bir tür bükük parmaklı gekoya ait 10 bireyden oluşan belirgin, ok gibi şekiller gördüler. Ekip adını verdi Cyrtodactylus santana karşılaşmanın gerçekleştiği Nino Konis Santana Milli Parkı anısına.
Gekonun yeni adı, keşif gezisinin Timorlu ekip üyelerinden birinin parkın adaşı olan, ülkenin uzun bağımsızlık mücadelesinde saygı duyulan bir savaş kahramanı olan Nino Konis Santana’nın yeğeni olması nedeniyle daha da önem kazandı.
Gekonun keşfi ne kadar dikkate değer olsa da, bu daha da fazlasını ifade ediyordu: Tarihsel olarak yabancı müdahale ve sömürüyle damgalanmış bir ulusun korunmasına yönelik yeni bir yaklaşım.
Gelişen bir tarih
Avustralya ile Endonezya arasında yer alan Doğu Timor dünyanın en genç ülkelerinden biridir. Endonezce, Malayca ve Portekizce “doğu” anlamına gelen kelimelerden türetilen adı, farklı kültürler ve sömürgeleştirmeyle damgalanmış bir tarihi yansıtıyor.
Ancak ülkenin modern çağı dış etkiler tarafından tanımlanmış olsa da, biyolojik çeşitliliği izolasyon yoluyla oluşmuştur. Derin su boğazları, Doğu Timor’u milyonlarca yıldır Asya ve Avustralya’nın kıta sahanlıklarından ayırmış ve gezegenin başka hiçbir yerinde bulunmayan çok sayıda türün ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Doğu Timor, Güneydoğu Asya’nın güney ucundadır. Wallacea bölge — doğal seçilim yoluyla evrim teorisini bağımsız olarak tasarlayan Viktorya dönemi doğa bilimci Alfred Russel Wallace’ın onuruna adlandırılmış, ekolojik açıdan benzersiz adalardan oluşan bir küme.
Çağdaşı Charles Darwin’in Galapagos’a yaptığı ünlü yolculuk gibi, Wallace’ın Timor ve komşu adalar boyunca yaptığı keşifler de onun çığır açıcı çalışmasını ateşledi.
Keşif gezisine katılan eski Conservation International uzmanı Frances Loke, “Bugüne kadar Wallace, dünyanın bu bölgesine ilişkin temel bilimsel anlayışımızı temsil ediyor. Burada çok fazla zaman geçirdi ve çok fazla tür keşfetti” dedi.
Ancak o zamandan bu yana Doğu Timor’la ilgili çok şey değişti. 500 yıllık Portekiz sömürge yönetiminin ardından ülke, 1975’ten 1999’a kadar Endonezya’nın kontrolü altına girdi ve sonunda bağımsızlığını kazanıp demokrasiye dönüştü.
Yine de geçmişi bir miras bıraktı.
Loke, “Doğu Timor, yalnızca orada gördüğümüz doğayı değil, aynı zamanda doğayı incelemek ve korumak için mevcut olan yapı türlerini de etkileyen uzun bir sömürgecilik tarihi yaşadı” dedi. “Ülke yıllardır ‘helikopter bilimi’ dediğimiz şeyle boğuşuyor; uluslararası bilim adamlarının içeri girmesi ve yerel rehberlere para ödemesi, herhangi bir uygun otorite olmadan veya yerel topluluklara gereken kredi verilmeden örnekler alması.”
Belki de bunun en tartışmalı örneği, 2011 yılında, Canberra’daki Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden bir ekibin, adanın kuzey bölgesindeki bir kireçtaşı mağarasında iki parçalanmış kabuklu olta kancasını tesadüfen bulmasıyla ortaya çıktı. Kancaların kökenleri MÖ 21.000 ila 16.000 arasındaki döneme kadar uzanıyor ve daha sonra Var olan bilinen en eski oltalar.
Conaboy, “Bu eserler Doğu Timor’dan çok sınırlı onaylarla veya hiç onay alınmadan alındı” dedi. “Ve Timorlular bunlara erişemiyor çünkü bunlar Avustralya’daki bir müzede saklanıyor.”
2020 yılına gelindiğinde Timor hükümeti, sanat eserlerinin ve örneklerin ülkeden çıkarılmasını içeren bilimsel araştırmalara tamamen son verdi. Conservation International, yeni araştırmaların uygun kanallar aracılığıyla devam etmesinin bir yolunu bulmak için yıllarını harcadı.
Conaboy, “En başından beri, Doğu Timor’un biyolojik çeşitliliğinin mülkiyetini ve koruyuculuğunu öne sürmesinin önemini vurgulamak istedik” dedi. “Aynı zamanda, Doğu Timor’un, Doğu Timor olarak bilinen şeyi depolamak için gerekli tesislere sahip olmadığı konusunda da geniş çapta kabul gören bir kabul var. Holotipler – bilim adamlarının yeni keşfedilen bir türün birincil örneğini temsil etmek için dikkatle seçtiği örnekler.”
Ağustos 2020’de Timor hükümeti ve Singapur Lee Kong Chian Doğa Tarihi Müzesi Müze artık Doğu Timor’dan örneklerin barındırılması ve korunması için bölgesel bir merkez olarak hizmet veriyor ve bir araştırma ortaklığı kurdu.
Conaboy, “Kapsam belirleme gezisi, anlaşma kapsamındaki açılış yolculuğuna gerçekten damgasını vurdu” dedi. “Bu, Doğu Timor’un tarihine saygı duyan ve geleceğini şekillendirmeye katkıda bulunabilecek gerçek ve karşılıklı yarar sağlayan bir ortaklığın başlangıcını temsil ediyor.”
Artık kertenkelenin holotipi Lee Kong Chian Doğa Tarihi Müzesi’ndeki koleksiyona dahil edildiğinden, ekip daha büyük, daha kapsamlı bir keşif için Doğu Timor’a dönmeyi planlıyor.
Loke, “Şimdi koruma konusunu ele almalıyız” dedi. “Aksi takdirde, bu ekosistemler, orada hangi türlerin olduğunu bile bilmeden yok edilebilir.”
News
