Yeni Soğuk Savaş mı? ABD–Çin Rekabetinin Küresel Yansımaları
Ersan Karaağaç
Uluslararası sistem, tarih boyunca büyük güçlerin rekabetiyle şekillendi. Bugün ise bu rekabetin en belirgin örneğini ABD ile Çin arasındaki stratejik çekişmede görüyoruz. Bu mücadele, yalnızca askeri veya ekonomik alanla sınırlı değil; teknoloji, diplomasi, kültürel nüfuz ve enerji güvenliği gibi çok geniş bir yelpazeye yayılıyor.
🌐 Ekonomik Kırılmalar
- Ticaret savaşları ve karşılıklı tarifeler, küresel tedarik zincirlerinde ciddi dalgalanmalara yol açtı.
- Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi, Asya’dan Afrika’ya uzanan yeni ekonomik ağlar kurarak ABD’nin küresel ekonomik liderliğini zorlamaya başladı.
- ABD ise friend-shoring ve near-shoring politikalarıyla üretimi müttefik ülkelere kaydırarak Çin’e bağımlılığı azaltmaya çalışıyor.
⚔️ Askeri ve Güvenlik Boyutu
- Güney Çin Denizi’nde yaşanan askeri gerilimler, bölgesel güvenlik mimarisini tehdit ediyor.
- ABD’nin Hint-Pasifik stratejisi, Çin’i çevreleme girişimi olarak okunuyor. Bu durum, bölgedeki küçük devletleri zor bir denge politikasına itiyor.
💻 Teknoloji ve Dijital Rekabet
- Yapay zekâ, 5G ve yarı iletkenler gibi kritik teknolojiler, rekabetin yeni cephesi haline geldi.
- ABD, Çin’in teknoloji şirketlerine yönelik kısıtlamalar getirirken; Çin, kendi ekosistemini kurarak bağımsızlığını artırmaya çalışıyor.
🏛️ Diplomatik Kırılmalar
- Çin, çok taraflı örgütlerde daha etkin rol üstlenerek küresel Güney’in sesi olmayı hedefliyor.
- ABD ise geleneksel müttefikleriyle ilişkilerini güçlendirerek Çin’in yükselişini sınırlamaya çalışıyor.
📉 Küresel Sonuçlar
Bu rekabet, uluslararası sistemde çok kutupluluğun güçlenmesine yol açıyor. Küçük ve orta ölçekli devletler, iki güç arasında denge politikaları izlemek zorunda kalıyor. Enerji güvenliği, ticaret rotaları ve teknolojik bağımlılıklar üzerinden yaşanan kırılmalar, küresel düzenin istikrarsızlaşmasına neden oluyor.
ABD–Çin rekabeti, yalnızca iki ülkenin çıkar çatışması değil; uluslararası sistemin yeniden yapılanmasının habercisi. Bu süreç, yeni ittifakların doğmasına, eski dengelerin bozulmasına ve küresel düzenin daha parçalı bir yapıya evrilmesine yol açıyor. Belki de tarihin yeni bir “Soğuk Savaş” dönemine tanıklık ediyoruz; ancak bu kez cepheler yalnızca ideolojik değil, aynı zamanda ekonomik, teknolojik ve kültürel boyutlarıyla çok daha karmaşık.
News